Cách dùng "NÊN" và "LÊN" khi viết chính tả tiếng Việt

5/5 - (3 bình chọn)
8 Tháng Chín, 2021

Trong chính tả, hai từ “nên” và “lên” rất khó phân biệt. Nó lại càng khó hơn khi phải giúp học sinh tiểu học phân biệt để viết đúng chính tả. Sau đây là các ví dụ và hướng dẫn cụ thể cho các bạn tham khảo nhận biết cách dùng 2 nên và lên.

"NÊN" và "LÊN"
"NÊN" và "LÊN"

Trong thực tế, người ta sử dụng chữ “nên” và “lên” với cách chồng chéo nhau, đôi khi không phân biệt được, mà có lẽ phải tùy theo quan niệm và ý của người sử dụng, là theo nghĩa hẹp hay nghĩa rộng (nghĩa loại suy). Rất nhiều cụm từ khó phân biệt tạo nên hay tạo lên, nên người hay lên người, trở nên hay trở lên. Tuy nhiên có thể giúp học sinh phân biệt một cách đơn giản như sau, các bạn theo dõi các ví dụ và cách dùng sau đây:

Từ “NÊN” thường dùng trong 3 trường hợp

Nên (động từ) chỉ lời khuyên: cần, đáng.

Ví dụ: Nên dậy sớm mà tập thể dục. Việc đó nên thực hiện ngay.

Nên (liên từ) thành, ra một dạng không cụ thể để nhìn thấy được.

Ví dụ: Học sao cho nên người. Vì lười nên dốt.

Nên (thành ngữ) nên chăng, hệ quả (sẽ)

Ví dụ: Việc ấy nên chăng? Chăm học nên Chi giỏi nhất lớp.

Từ “LÊN” là động từ thường dùng trong 2 trường hợp sau

Lên: Mang nghĩa di chuyển (quan sát được)

Ví dụ: lên bờ, lên xe, đi lên…

Lên: Tăng số lượng hay đạt một mức, một cấp, một mốc cao hơn.

Ví dụ: Hàng lên giá. Cháu lên lớp ba.

Vậy có thể hiểu đơn giản rằng: “NÊN” được dùng trong lời khuyên và mang nghĩa tạo thành một đối tượng mới nhưng không nhìn thấy được, không phân biệt được sự khác biệt giữa đối tượng mới và đối tượng cũ.

“LÊN” là động từ chỉ sự di chuyển, tăng số, mức, cấp cao hơn và đều có điểm chung là sự di chuyển, tăng số, mức, cấp cao hơn ấy đều có thể quan sát được.

Ví dụ dùng nên và lên

  • Gây nên thảm họa/ Gây nên hậu quả
  • Đè lên người/ Đặt lên trên/ Đặt lên hàng đầu
  • Dạy con nên người
  • Đi lên núi/ Trèo lên cây/ Bay lên trời
  • Viết lên giấy/ Viết lên bảng/ Viết lên trời xanh | Viết nên lịch sử/ Viết nên bài học đáng nhớ
  • Vì vậy cho nên / A học giỏi nên A được giấy khen

“Dựng nên” và “dựng lên” khác nhau như nào

Trong tiếng Việt, có những từ (chủ yếu là các từ láy) bạn có thể viết thế nào cũng được, hoán đổi giữa “s” và “x”… nhưng rất nhiều từ nếu sử dụng sai thì chẳng những bạn sẽ bị người đọc cho rằng bạn “ngọng” mà còn làm sai lệch ngữ nghĩa của nó.

Và đây là sự khác nhau giữa “dựng nên” và “dựng lên”

Dựng lên

Thường chỉ dùng khi nói về một hành động – hoạt động nào đó đối với một sự vật rất cụ thể mà mắt có thể nhìn ngay tức thì và tay sờ chân đạp - ví dụ như xây dựng lên một ngôi nhà, túp lều… hoặc dựng dậy một ai đó đang nằm, dựng lên một bờ rào đổ, cây cột đổ… Nói tóm lại: áp dụng với cái cụ thể.

Dựng nên

Chỉ sử dụng khi nói về một sự vật hiện tượng hoặc vấn đề, lĩnh vực mang tính trừu tượng hoặc một quá trình, sự nghiệp nào đó mà bạn không thể nhìn thấy ngay được, không thể tay sờ, không diễn ra trước mắt – ví dụ dựng nên lịch sử, dựng nên tác phẩm văn học … Nói tóm lại là sử dụng khi nói về cái mơ hồ trừu tượng.

Kết luận

Hiểu được cách phân biệt từ "lên" và "nên" như trên chúng ta hoàn toàn có thể vận dụng nó vào thực tế để tránh phạm phải lỗi sai chính tả trong Tiếng việt. "Nên" hay "lên" còn tùy vào đừng trường hợp cụ thể để có được cách sử dụng đúng.

5/5 - (3 bình chọn)
Chia sẻ ngay:
Bài viết liên quan
8 Tháng Ba, 2023
Sống ảo là gì? Biểu hiện của người sống ảo & cách khắc phục lối sống ảo

Sống ảo là gì? "Sống ảo" là một thuật ngữ được sử dụng để mô tả hành động của những người dùng Internet khi họ tạo ra và tham gia vào một thế giới ảo trên mạng, thường là trên các nền tảng mạng xã hội, trò chơi trực tuyến hoặc các cộng đồng trực […]

8 Tháng Ba, 2023
DaN là gì? Cách chuyển đổi DaN sang các đơn vị khác chính xác nhất

DaN là gì? "DaN" là một đơn vị đo khối lượng được sử dụng rộng rãi tại Nhật Bản. Tên gọi "DaN" được dùng để chỉ một "số lượng" hoặc mức độ của một vật nặng hoặc một người. Đơn vị "dan" thường được sử dụng trong lĩnh vực sản xuất thép, nông nghiệp và […]

8 Tháng Ba, 2023
Bả chó là gì? Các cách cứu chữa chó khi có dấu hiệu ăn trúng bả chó

Bả chó chủ yếu bao gồm các loại chất độc nguy hiểm tác động tới hệ thần kinh và tim mạch của chó. Làm chúng ăn vào sẽ chết rất nhanh. Đặc biệt 2 thành phần thường thấy và cũng độc nhất chính là Xyanua và bột Lưu huỳnh. Với những người nuôi chó thì […]

8 Tháng Ba, 2023
lbs là gì? Cách chuyển đổi Pounds thành kilogram (Kg)

lbs là gì? "Lbs" là viết tắt của từ "pounds" trong tiếng Anh, có nghĩa là "pao" hay "pound" trong hệ thống đo lường khối lượng của các quốc gia sử dụng đơn vị đo lường Anh, bao gồm Anh, Mỹ, Canada và một số quốc gia khác. Một pound tương đương với khoảng 0,45 […]

12 Tháng Mười Hai, 2021
Ngủ Mơ Thấy Nghe Âm Thanh Lạ Là Điềm Báo Gì? Tốt Hay Xấu

Không chỉ trong cuộc sống hiện thực mà ngay cả trong giấc mơ, những âm thanh kỳ lạ mà bạn đột nhiên nghe thấy chính là những dấu hiệu cảnh báo vận xui đang sắp tới với bạn. Giải mã giấc mơ nghe thấy âm thanh lạ: – Mơ thấy âm thanh chậm rãi dễ […]

12 Tháng Mười Hai, 2021
Nằm Ngủ Mơ Thấy Trời Mưa To Là Có Điềm Báo Gì Hay Không?

Tối qua bạn có nằm mơ thấy mưa. bạn đang lo lắng không biết giấc mơ ấy mang tới điềm báo gì, tốt hay xấu? Tùy hoàn cảnh, giới tính, giấc mơ thấy mưa sẽ mang các tầng nghĩa khác nhau. Củ thể như thế nào chúng ta cùng giải mã giấc mơ để biết […]

12 Tháng Mười Hai, 2021
Nằm Ngủ Mơ Thấy Cái Gương Là Có Điềm Báo Gì? Hên Hay Xui?

Hình ảnh chiếc gương trong mơ là dấu hiệu báo cho bạn biết nên điều chỉnh hoặc chú ý hơn tới bản thân để có thể giữ được những điều tốt đẹp và phòng tránh những điều không tốt. Mơ thấy gương là điềm lành hay dữ? – Giải mã giấc mơ thấy mình đang […]

12 Tháng Mười Hai, 2021
Nằm Ngủ Mơ Thấy Tóc Là Có Điềm Báo Gì Hay Không?

Thấy tóc trong mơ, nghĩa là có tính cường dương, sự cám dỗ, nhục dục và sức khỏe., …. Mơ thấy tóc là điềm lành hay dữ? – Nếu tóc bạn rối hoặc bị thắt nút, điều này biểu hiện sự không chắc chắn và rối loạn trong cuộc sống của bạn. Có thể bạn […]

12 Tháng Mười Hai, 2021
Ngủ Mơ Thấy Nội Tạng Người Là Điềm Báo Gì? Lành Hay Dữ?

Thật không may nếu bạn mơ thấy trái tim hay lá phổi của mình. Những giấc mơ này sẽ khiến cho tinh thần sa sút, bạn cảm thấy chán nản và mất hết hi vọng. Ý nghĩa giấc mơ thấy nội tạng – Mơ thấy nội tạng là 2 quả cật ám chỉ bạn đang […]

12 Tháng Mười Hai, 2021
Nằm Ngủ Mơ Thấy Lửa Là Điềm Báo Gì? Lành Hay Dữ?

Mơ thấy lửa có ý nghĩa gì? Lửa tượng trưng cho điềm lành, xóa tan mọi u ám, báo hiệu cho thấy bạn sẽ thoát ra khỏi những điều bực bội, khó chịu và gặt hái được nhiều thành công. Mơ thấy lửa là điềm báo gì? – Nếu mơ thấy lửa đốt cháy khiến […]

1 2 3 11

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

crossmenu-circle